Kalp Damar Tıkanıklığı Nedir? Damar Tıkanıklığı Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Kalp kasına kan taşıyan damarlara koroner arter denir. Koroner arterde biriken yağ, kolesterol veya kalsiyum gibi maddelerin birikmesi, damar duvarlarında plak oluşmasına sebep olur. Oluşan bu plak ise kalp damar tıkanıklığı olarak adlandırılan sağlık probleminin meydana gelmesine sebep olur.

Aslında kalp damar tıkanıklığı temelde kalp kasınızın yeterli miktarda besin ve oksijen alamaması anlamına gelir. Aynı zamanda oluşan plaklar zaman içerisinde iltihaplanıp çatlayabilir. Çatlayan plaklarda kanın pıhtılaşmasına sebep olur. Sonuç olarak, bu durum da kalp krizine sebep olabilir.

Kalp Damar Tıkanıklığı Neden Olur? 

Arter duvarlarında oluşan damar sertliği ve plak birikimi atheroskleroz adı verilen süreci oluşturur. Bu süreç sonunda kalp damar tıkanıklığı meydana gelir. Bu durum genellikle aşağıdaki sebeplerden ötürü oluşur:

Yüksek Kolesterol

Vücudunuzdaki kolesterol seviyesi, hayvansal kaynaklı besinleri vücudunuza alma oranınızla ilişkilidir. Örneğin; hayvansal kaynaklı besinleri, trans yağ içeren fast food ürünlerini veya kızartma türü sağlıksız yiyecekleri çok fazla tüketiyorsanız, kanınızda kolesterol seviyesi yüksek çıkacaktır.

Yüksek kolesterol seviyesi ise damarlarınızda plak oluşumuna sebep olabilir. Bu durum da kalp damar tıkanıklığı riskini artırır.

Yüksek Kan Basıncı

Çok fazla tuz tüketiyorsanız, tavsiye edildiği gibi günde yarım saat egzersiz yapmıyorsanız, sigara veya alkol gibi sağlığınızı tehdit eden alışkanlıklarınız varsa, aşırı kiloluysanız, şeker hastasıysanız veya stresli bir kişiliğe sahipseniz yüksek tansiyon riski ile karşı karşıyasınız.

Yüksek kan basıncı riskinden kurtulmak için ise doktorunuzun tavsiyelerine uymalı, az tuz tüketmeli, egzersiz yapmalı ve sağlıklı yaşam standartlarınızı oluşturmalısınız. Eğer daha iyi bir kan basıncına sahip olmazsanız, kalp damar tıkanıklığı problemi ile karşılaşma riskiniz çok yüksek.

Sigara

Yapılan çalışmalara göre sigara kullanan kişilerin kanlarındaki karbon monoksit oranı %5’e kadar çıkabiliyor. Yükselen karbon monoksit de damarlarınızdan geçen kan akışını ciddi oranda etkiliyor. Bu durum damarlarınızda plak oluşumuna ve iltihaplanmaya zemiz hazırlıyor. Dolayısıyla, sigara içmeniz kalp damar tıkanıklığı riskini oldukça artırıyor.

Diyabet

Kan şekerini düşürücü etkisi olan insülin hormonu kimi zaman görevlerini yerine getiremez. İnsülin hormonunun eksik salgılanması ya da destek olmadan hiç salgılanmaması diyabete yani şeker hastalığına sebep olur. Bu durum da damarlarınızda plak oluşumuna sebep olup kalp damar tıkanıklığı riskini artırır.

Genetik

Ailenizde kalp damar tıkanıklığı veya benzer rahatsızlıklar varsa, sizin de bu rahatsızlığa sahip olma olasılığınız bulunuyor. Bu yüzden, doktor muayenelerinizi aksatmamalısınız.

Yaş

Yaş ilerlemeye başladıkça arter duvarlarınız sertleşmeye başlar ve damarlarınızda plak daha kolay oluşmaya başlar. Bu durum genellikle 50 yaş üstü bireylerde oluşur.

Cinsiyet

Erkeklerde ve menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda hormonal değişiklikler sonucu kalp damar tıkanıklığı meydana gelebilir.

Düşük Fiziksel Aktivite

Uzmanlar günlük yarım saat egzersizin ya da fiziksel aktivitenin genel sağlığınız için önemli olduğunu vurguluyor. Düzenli egzersiz yapmazsanız ve kilonuzu kontrol etmezseniz kalp hastalıkları riskleri ile karşılaşmanız çok yüksek. Bu yüzden, genel sağlık durumunuz el verdiği sürece, her gün mutlaka egzersiz yapmalısınız.

Kalp Damar Tıkanıklığı Belirtileri

Kalp damar tıkanıklığı belirtileri her bireyde farklıdır. Örneğin farklı yaş gruplarındaki ve hastalığa sahip erkeklerde ve kadınlarda kalp damar tıkanıklığı belirtileri farklılık gösterecektir. Ancak bu belirtiler aşağıdaki gibi genellenebilir:

• Göğüste ağrı, sıkışma veya baskı hissi
• Vücudun üst kısmında (boyun, çene, sırt veya kol) rahatsızlık hissi
• Aniden ortaya çıkan veya egzersiz sırasında anormal bir şekilde artan nefes darlığı
• Ani soğuk terleme
• Göğüs ağrısı ile eş zamanlı mide bulantısı ve kusma
• Baş dönmesi veya bayılma hissi
• Açıklanamayan ve aniden ortaya çıkan yorgunluk

Kalp Damar Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır?

Doktorunuz sizde kalp damar tıkanıklığı rahatsızlığı olup olmadığını çeşitli testler ile anlamaya çalışacaktır. Kalp damar tıkanıklığı hangi testte anlaşılır sorusunun tek bir cevabı yoktur. Çünkü kimi zaman tek bir test yeterliyken kimi zaman farklı testler bir arada yapılabilir.

• Kan testleri
• EKG
• Kan basıncı holteri
• Ekokardiyografi
• Holter EKG
• Karın ultrasonu
• Doppler ultrason
• Karotis arter doppler ultrason
• Efor testi
• MPS (Myocard Perfüzyon Sintigrafisi)
• Koroner Anjiografi

Kalp Damar Tıkanıklığı Tedavi Yöntemleri

Kalp damarınızdaki tıkanıklığın şiddetine, tedavinin aciliyetine veya genel sağlık durumunuza göre kalp damar tıkanıklığı tedavisi değişiklik gösterecektir. Doktorunuzun uygulayabileceği tedavi yöntemlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

İlaç Tedavisi

Doktorunuz kalp damar tıkanıklığı teşhisini koyduysa, kan pıhtılarını önlemek, kan basıncını kontrol etmek, kolesterol seviyesini dengelemek veya kalbinizi desteklemek için çeşitli ilaçlar reçete edebilir.

Anjiyoplasti

Tıkanmış arterin açık kalmasını sağlamak için, arterin içine anjiyoplasti sırasında stent yerleştirilir. Bu işlem normal şartlarda 15 dakikada bitecek bir işlemdir. Ancak tıkalı damar sayısı veya tıkanma oranına göre bu süre değişiklik gösterebilir.

Koroner Arter Bypass Greftleme (CABG) Ameliyatı

Kalbinizi besleyen koroner arterinizde tıkanıklık meydana geldiğinde köprüleme anlamına gelen Koroner Bypass ameliyatı gerçekleştirilir. Ameliyat sırasında, hastanın kendi bacak toplardamarı, göğüs arteri veya ön kol arterinden damarlar alınır. Bu damarlar hazırlanıp hasta bölgeye nakledilir. Köprüleme işleminden sonra kan dolaşımı tekrar sağlanır.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Kalp damar tıkanıklığı olan kişilerin tedavi süresi boyunca ve sonrasında sağlıklı bir yaşamı benimsemesi gerekmektedir. Egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve stres yönetimi rehabilitasyon süresi boyunca etkili adımlardır.

ÖZET

Yüksek kolesterol seviyesi, yüksek kan basıncı, sigara kullanımı, diyabet, genetik faktörler, ilerleyen yaş, hormonal değişiklikler, kronik stres veya düşük fiziksel aktivite gibi sebepler, kalp damar tıkanıklığı rahatsızlığına sebep olabilir. Doktorunuz hastalığı teşhis etmek için kan testleri, EKG, efor testi, kan basıncı holteri, doppler ultrason veya efor testi gibi çeşitli testleri kullanabilir. Teşhis sonrasında ise ilaç tedavisi, anjiyoplasti, Koroner Arter Bypass Greftleme ameliyatı gibi tedavi seçenekleri değerlendirilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Kalp damar tıkanıklığı ölüm riski var mı?

Kalp damar tıkanıklığı, özellikle test yapılmadığı sürece her zaman belirti göstermeyebilir ve tespiti için birtakım testler yapmak gerekir. Genel olarak tıkanıklık ilerlediğinde kalp krizi veya inme gibi durumlar ile karşı karşıya kalınabilir. Ölüm riski kişinin genel sağlık durumu, günlük yaşam kalitesi, genetik faktörler vb gibi pek çok duruma bağlıdır. Önemli olan nokta, düzenli doktor kontrolü ve sağlıklı yaşam biçimini korumaktır.

Kalp damarı tıkalı olursa ne olur?

Kalp damar tıkanıklığı sonucunda kalp krizi geçirme riskiniz oluşur. Kalp krizi geçirmemek için fazla hayvansal gıda tüketmemeli, şeker seviyenizi kontrol altında tutmalı, alkol ve sigara gibi kalp sağlığınızı tehdit eden alışkanlıklarınızdan uzak durmalı ve sağlıklı bir yaşama adım atmalısınız.

Damar tıkanıklığına nasıl bakılır?

Doktorunuz damar tıkanıklığı olup olmadığını teşhis etmek için koroner anjiyografi, el bileğinden anjiyografi, koroner BT, efor testi, MPS, bazı kan testleri ve EKO gibi testleri kullanabilir.